Langdurende stress

Levensomstandigheden dragen bij in het het creëren van persoonlijke weerbaarheid, nodig om om te gaan met stress.

PERSOONLIJK WEERBAAR

Persoonlijk weerbaar zijn (sociaal - fysiek - mentaal) voorkomt dat stress de overhand neemt, in voor jou moeilijke situaties. Stress zorgt er normaliter voor dat je staande weet te houden en het lichaam gereed komt te staan om te reageren op sociale, schoolse, fysieke (sport) of veranderende situaties.

Dit is de spannende stress die wordt veroorzaakt door adrenaline.

Als stress in situaties de overhand neemt gaan mensen veel nadenken/ piekeren (uitstellen) en daar moeilijk mee kunnen stoppen i.p.v. reageren/ oplossen. Dit kun je herkennen in sociale – spel, sport + pestsituaties. o.a. situaties waarbij ze iets moeten leren, communicatief moeten zijn tijdens samenspelen, later met collega's of situaties waarbij je fysiek en competent moet laten gelden op een hoger niveau of zelfs door verlangens die niet worden ingevuld vanuit omstandigheden. 

Niet reageren uit zich nu via:

• je lichaam voelt zwaar/ het niet meer helder zien van situaties/ relatief minder competent zijn
• slecht verstaanbaar of niet meer praten
• niet tot orde kunnen brengen - niet meer luisteren/ reageren, wegrennen en of verstoppen
• jezelf uitschakelen (overmand, huilen of zelfs flauw vallen)
• moe zijn, weinig energie hebben, dingen vergeten
• geen binding met anderen/kind speelt alleen of met met zus/broer
• op de tenen lopen (letterlijk)
• snel huilen, stoere kinderen (door levensomstandigheden) huilen alleen in veilige situaties
• het liefst met ouderen praten/ omgaan
• praten met een kinderlijke stem
• overgewicht en of opgeblazen buik (spijsverteringsproblemen wat leidt tot snelle of langzame stoelgang/ buikrampen of gasvorming)
• sneller of chronisch ziek/ allergieën of zelfs sombere klachten
• Hartkloppingen
• concentratie problemen (ook hoogbegaafde kinderen)

Dit noemen we de verlammende stress. Mocht je een te laag zelfbeeld hebben ontwikkeld en daarnaast te lang onder druk staan, constant op je tenen lopen of op een te hoog niveau functioneren vormt dit nu vooral een tekort aan leermentaliteit en wilskracht. Dit leidt tot niet vooruit = achteruit in niveau omdat anderen wel ontwikkelen. Hetzelfde gebeurt bij hoogbegaafde kinderen. Langdurige stress geeft concentratieproblemen bij een te weinig aan uitdagende prikkels waarbij dus verlammende stress kan ontstaan. 

Ook zijn er kinderen/ volwassene die kunnen ontploffen wanneer stress de bovenhand neemt in situaties. Dit komt vanuit een tekort aan sociale vaardigheden, empathie of in samenhang met een tekort aan een competentie in zien - praten – luisteren/ opnemen – bewegingsgevoel - vaardigheid - inzicht - uithouding of leermentaliteit. Geen of een tekort aan bovenstaande competentie(s) uit zich nu in impulsgedrag:

• spelsituaties naar de hand probeert te zetten (regels veranderen/ gemeen spel)
• via fysiek een situatie wilt controleren of terug naar de hand wilt zetten via reageren met fysiek geweld.
• overschreeuwen of als intrigant om controle uit te oefenen over een situatie waarin zij zich als belangrijk zien.
• veel met een buitenstem praten (groter voordoen)
• hoge stem/ gillen
  
• vaak conflicten/ ruzie/ plotseling iemand pijn doen
• ook kinderen en of volwassenen met ASS (autisme) kunnen reageren zoals bovenstaand genoemd, zij nemen heel veel informatie tegelijk op en hebben meer tijd nodig om deze te verwerken, in situaties bij geen of een tekort aan bovenstaande competentie(s) uit zich dit nu in impulsgedrag.

Deze reageren nu vanuit frustrerende stress. De veroorzaker is niet sociaal wensbaar gedrag en een lage weerbaarheid, waardoor het nu erg moeilijk is om opoffering te kunnen brengen (geen discipline/ wilskracht). Dit vormt vaak een nooit jouw schuld/ ja maar mentaliteit = ook wel een ego- statische mentaliteit

Een tekort aan weerbaarheid en of een laag zelfbeeld (herken je kind in vaardigheden/ temperament en beïnvloedt zijn leven) is dus de bron van zowel verlammende en frustrerende stress. De veroorzakers zijn 2 hormonen (neurotransmitters). Een teveel aan hormoon is dus de boosdoener van bovenstaande klachten of sociale- en sportieve problemen.

Hormoon 1: Adrenaline en wat doet het? (spannende stress)

Adrenaline is een hormoon welke gemaakt wordt in je bijnieren. Adrenaline maakt deel uit van ons overlevingsmechanisme. Het vervult dus een hele belangrijke functie. Adrenaline zorgt er bijvoorbeeld voor dat je hart sneller gaat kloppen en dat je bloeddruk tijdelijk stijgt.

In situaties van spanning of gevaar is een sneller kloppend hart en een licht gestegen bloeddruk erg handig omdat er dan tijdelijk meer bloed en dus meer zuurstof in de spieren komt. Hierdoor ben je in staat om krachtig en adequaat te reageren op bedreigende situaties. Een mooi systeem om allerlei netelige situaties te overleven dus. Een teveel of te lang adrenaline in je lijf zorgt dus voor frustrerende stress vaak vanuit een opgelegde druk of zelf opgelegde druk!

Hormoon 2: Cortisol en hoe ontstaat het en wat doet het? (frustrerende/ verlammende stress)

Cortisol is een hormoon, dat vrijkomt tijdens langdurige stress en/of spanning. Het hormoon wordt ook aangemaakt in de bijnieren. Ook zorgen de bijnieren voor het transport van deze hormonen via de bloedbaan. De functie van de bijnieren is essentieel om alle functies in het lichaam in stand te houden.

Cortisol volgt altijd adrenaline op en wordt alleen aangemaakt met een reden, namelijk langer durende stress of spanning. Is de stress van korte duur, dan is de initiële aanmaak van adrenaline voldoende.

Cortisol heeft een essentiële rol in de dagelijkse functies van het lichaam. Het werkt ontstekingsremmend, ondersteunt ons slaap-waakritme, het metabolisme en reguleert de bloeddruk. Daarnaast hebben we tijdens langdurige stress baat bij de positieve eigenschappen van cortisol voor wat betreft ons immuunsysteem, geheugen en concentratie. Op de korte termijn is het een fantastisch, natuurlijk hulpmiddel en absoluut ongevaarlijk.

Wanneer de aanmaak van cortisol niet stopt, oftewel chronisch wordt, dan moeten we concluderen dat cortisol schade toebrengt aan het lichaam. De balans en de verschillende, lichamelijke functies raken volledig verstoord. De eerdergenoemde lijst van lange termijn effecten kunnen gevaarlijke zijn. Het lichaam raakt in een negatieve spiraal door de enorme druk waar het onder staat. Een neerwaartse, vicieuze cirkel die kan leiden tot burn-out, fysieke problemen en zelfs depressie.

OORZAKEN VAN STRESS.

Stress krijg je om hoe je over een situatie/ verlangen nadenkt en of beleeft!

• Overmatig stress kan te maken hebben met een of meer dingen waar jezelf mee te maken hebt of mee in aanraking komt vanuit levensomstandigheden o.a. niet ingevulde verlangens, scheiding, ongeluk, problemen op school, werk, sport in het gezin, ziekte, gezondheid, mishandeling, drugsgebruik of nog erge gebeurtenissen zoals oorlog, overlijden van een naaste, etc.
• Daarnaast kunnen de levensomstandigheden stress veroorzaken via o.a. de druk op je werkplek, chef of de druk die een club, begeleider oplegt tijdens sport of hobby, ouders die druk opleggen op het kind zijn prestaties en de indruk die zij moeten achterlaten op anderen.
• Jezelf of het kind kan zichzelf te hoge verwachtingen opleggen (niet juist kunnen inschatten van zijn/ haar niveau of manier van leren).

Broers/ zussen die een rol spelen in een teveel aan druk ervaren

• met oudere broer/zus willen spelen en je niet staande houden.
• broer/zus is of zie je als concurrent

Ouders/ verzorgers die de opvoeding benaderen vanuit:

• opgroeien vanuit extrinsieke motivatie (beloning). Deze moet blijven bestaan anders vervalt de motivatie tot ontwikkeling met als gevolg een ego - statische mentaliteit door geen groei in wilskracht.
• opgroeien met enkel complimenten vanuit het geheel en niet op betreffende acties, dit vormt een ego mentaliteit waarbij er geen of nauwelijks sprake kan zijn van kritiek, weerspraak of tegenwerking die dan leidt tot snelle overmatige stress.
• de corona periode heeft tot veel geziene lange termijn effecten geleid, genoemd zoals bovenstaand. Dit is ontstaan door een tekort aan sociaal - emotionele ontwikkeling bij de nu (2024) 4 - 6 jarige kinderen.

HOE VOORKOM JE VERLAMMENDE – EN FRUSTERENDE STRESS

Voorkomen kan vanuit levensomstandigheden (zie talent), door het bieden van:

1. persoonlijke weerbaarheid (positief zelfbeeld + zelfredzaamheid)

2. zelfstandigheid aan te reiken + steeds meer loslaten (door ouders)

3. jezelf veilig voelen via:

• deelnemen aan gecontroleerde onveilige situaties (bv. buiten spelen)
• sociaal wensbaar gedrag/ etiquette vertonen in communicatie met anderen
• heel veel bewegen - sporten om je fysiek staande houden in situaties qua houding, uithouding, makkelijk bewegen en het hieruit vandaan geputte zelfvertrouwen.
• Goed leren ademen en te leren ontspannen. Goed (los) in je vel komen!

4. tijdig herkennen van je eigen vaardigheden incl. emoties en hiermee omgaan in sociale situaties.

5. mentaal en fysiek staande houden in scholingssituaties (hoe leer en beweeg jij eigenlijk?)

Deze 5 elementen zijn de bouwstenen in het aanbieden van levensomstandigheden om zelfstandigheid te ontvangen - te leren doorzetten vanuit een leermentaliteit naar volwassenheid. 

Stress en geen energie voor ontwikkeling! 

Wat ik geleerd heb uit mijn werkomgevingen en het leven zelf, is dat er meer niet dan wel mensen zijn die vanuit hun echte potentieel leven en werken. Herken daarom jezelf, je kinderen en ga daarmee aan de slag om een zinvol leven met plezier te leiden. Beweeg o.a. veel en sport gericht – dat brengt het beste in je omhoog in ontwikkeling van wat je mist in volwassenheid!

*Wat wil je doen en bereiken?

Wat is jouw droom + Zelfzorg